CAR-T (Çimeriki antigen reseptor T-öýjügi) näme?
Ilki bilen adamyň immunitetine göz aýlalyň.
Immun ulgamy bilelikde işleýän öýjükleriň, dokumalaryň we organlaryň torundan durýarbedeni gora.Gatnaşan möhüm öýjükleriň biri, leýkositler diýlip atlandyrylýan ak gan öýjükleridir,kesel döredýän organizmleri gözlemek we ýok etmek üçin birleşýän iki esasy görnüşde gelýärmaddalar.
Leýkositleriň iki esasy görnüşi:
Fagositler, çozýan organizmleri çeýnän öýjükler.
Limfositler, bedene öňki basybalyjylary ýatlamaga we tanamaga we kömek etmäge mümkinçilik berýän öýjüklerbeden olary ýok edýär.
Dürli öýjükler fagositler hasaplanýar.Iň ýaýran görnüş neýtrofil,esasan bakteriýalara garşy göreşýär.Lukmanlar bakteriýa ýokaşmasy barada alada etseler, sargyt edip bilerlerinfeksiýa sebäpli ýüze çykýan neýtrofilleriň sanynyň köpelendigini ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin gan barlagy.
Fagositleriň beýleki görnüşleriniň, bedeniň dogry jogap berýändigine göz ýetirmek üçin öz işleri barbasybalyjynyň belli bir görnüşine.
Limfositleriň iki görnüşi B lenfositler we T lenfositlerdir.Limfositler başlaýarsüňk ýiliginde ýa-da şol ýerde galyp, B öýjüklerine ýetişýär, ýa-da timusa gidýärbezegi, T öýjüklerine ýetişýärler.B lenfositler we T lenfositler aýratynfunksiýalary: B lenfositler bedeniň harby aňtaw ulgamyna meňzeýärnyşana alýar we gulplamak üçin gorag iberýär.T öýjükleri ýok edýän esgerlere meňzeýäraňtaw ulgamynyň kesgitlän basybalyjylary.
Himiki antigen reseptory (CAR) T öýjük tehnologiýasy: öýjügiň bir görnüşidirimmunoterapiýa (ACI).Näsagyň T öýjügi genetiki rekonstruksiýa arkaly CAR-ny aňladýareffektory T öýjüklerini has maksatly, öldüriji we dowamly edýän tehnologiýaadaty immun öýjükleri we ýerli immunosupressiw mikro-gurşawy ýeňip bilerçiş we öý eýesiniň immun çydamlylygyny bozmak.Bu belli bir immun öýjügine garşy terapiýa.
CART ýörelgesi, näsagyň öz immun T öýjükleriniň "adaty wersiýasyny" çykarmakdyrgen in engineeringenerçiligini dowam etdiriň, uly çişiň belli maksatlary üçin vitro ýygnaňantipersonnel ýaragy "himiki antigen reseptory (CAR)", soň bolsa üýtgedilen T öýjüklerine guýuňhassanyň bedenine gaýdyp, täze üýtgedilen öýjük reseptorlary radar ulgamyny gurmak ýaly bolar,T öýjüklerini düwnük öýjüklerini tapmaga we ýok etmäge ugrukdyrmaga ukyply.
BPIH-de CART-iň artykmaçlygy
Öýjükli signal domeniniň gurluşynyň tapawudy sebäpli CAR dört sanysyny ösdürdinesiller.Iň soňky nesil CART ulanýarys.
1stnesil: Diňe bir öýjükli signal komponenti we çişiň inhibisiýasy bardytäsiri pesdi.
2ndnesil: Birinji nesliň esasynda bilelikde gyjyndyryjy molekula goşuldy weT öýjükleriniň çişleri öldürmek ukyby ýokarlandy.
3rdnesil: CAR-nyň ikinji nesline esaslanyp, T öýjükleriniň çişiň öňüni almak ukybyköpelmegi we apoptoz keselini ýokarlandyrmak ep-esli gowulaşdy.
4thnesil: CAR-T öýjükleri, çiş öýjükleriniň sanyny arassalamaga gatnaşyp bilerCAR-dan soň interleukin-12 çykarmak üçin aşaky transkripsiýa faktoryny NFAT işjeňleşdirmekmaksatly antigeni ykrar edýär.
| Nesil | Gyjyndyrma Faktor | Aýratynlyk |
| 1st | CD3ζ | Törite T öýjügini işjeňleşdirmek, sitotoksik T öýjügi, ýöne bedeniň içinde köpelip we ýaşap bilmedi. |
| 2nd | CD3ζ + CD28 / 4-1BB / OX40 | Kostimulýator goşuň, öýjükleriň zäherliligini, çäkli köpelmek ukybyny gowulandyryň. |
| 3rd | CD3ζ + CD28 / 4-1BB / OX40 + CD134 / CD137 | 2 sany kostimulýator goşuň, gowulaşdyryňköpelmek ukyby we zäherliligi. |
| 4th | Janyna kast etmek geni / Amored CAR-T (12IL) CAR-T gidiň | Janyna kast etmek genini, immun faktoryny we beýleki takyk gözegçilik çärelerini birleşdiriň. |
Bejergi amallary
1) Ak gan öýjükleriniň izolýasiýasy: Näsagyň T öýjükleri periferiýa ganyndan izolirlenýär.
2) T öýjükleriniň işjeňleşmegi: antikor bilen örtülen magnit monjuklar (emeli dendrit öýjükleri)T öýjüklerini işjeňleşdirmek üçin ulanylýar.
3) Geçiriş: T öýjükleri CAR in vitro-da aňlatmak üçin genetiki taýdan döredilen.
4) Güýçlendirmek: Genetiki taýdan üýtgedilen T öýjükleri vitro-da güýçlendirilýär.
5) Himioterapiýa: T öýjük täzeden gurulmazdan ozal näsag himiýa terapiýasy bilen bejerilýär.
6) Gaýtadan infuziýa: Genetiki taýdan üýtgedilen T öýjükleri näsaga gaýdyp gelýär.
Görkezişler
CAR-T üçin görkezmeler
Dem alyş ulgamy: öýken ragy (Ownuk öýjükli karsinoma, öýjükli karsinoma,adenokarsinoma), nazofarinks rak we ş.m.
Iýmit siňdiriş ulgamy: Bagyr, aşgazan we kolorektal rak we ş.m.
Siýdik ulgamy: Böwrek we adrenal karsinoma we metastatiki kraker we ş.m.
Gan ulgamy: uteiti we dowamly lenfoblastiki leýkoz (T lenfoma)aýrylýar) we ş.m.
Beýleki rak: Zyýanly melanoma, döş, prostata we dil keseli we ş.m.
Esasy lezýony aýyrmak üçin hirurgiýa, ýöne immunitet pes we dikeldiş haýal.
Operasiýa edip bilmeýän giň ýaýran metastazly çişler.
Himiýa bejergisiniň we radioterapiýanyň zyýanly täsiri himiýa bejergisine we radioterapiýa uly ýa-da duýgur däl.
Operasiýadan, himiýa terapiýasyndan we radioterapiýadan soň çişiň gaýtalanmagynyň öňüni alyň.
Üstünlikleri
1) CAR T öýjükleri ýokary nyşana alynýar we antigen aýratynlygy bilen çiş öýjüklerini has netijeli öldürip biler.
2) CAR-T öýjük bejergisi az wagt talap edýär.CAR T, T öýjüklerine medeniýet üçin iň gysga wagt talap edýär, sebäbi şol bir bejerginiň täsiri astynda az öýjük talap edýär.Witro medeniýeti siklini 2 hepde gysgaldyp bolar, bu bolsa garaşmagyň wagtyny ep-esli azaldar.
3) CAR diňe bir peptid antigenlerini däl, eýsem şeker we lipid antigenlerini hem tanap biler, bu bolsa çiş antigenleriniň maksat derejesini giňeldýär.CAR T bejergisi, çiş öýjükleriniň belok antigenleri bilen çäklenmeýär.CAR T, köp ölçegdäki antigenleri kesgitlemek üçin, çiş öýjükleriniň şeker we lipid protein däl antigenlerini ulanyp biler.
4) CAR-T belli bir giň - spektrli köpelişe eýe.Käbir ýerler EGFR ýaly birnäçe çiş öýjüklerinde ýüze çykýandygy sebäpli, bu antigen üçin CAR geni gurlandan soň giňden ulanylyp bilner.
5) CAR T öýjükleriniň immun ýady funksiýasy bar we bedende uzak wagtlap ýaşap biler.Ösümligiň gaýtalanmagynyň öňüni almak kliniki ähmiýete eýe.